Ernest Debrah

Fi Wikipedia
Ernest Debrah
human
Sex or gendermale Sesa mu
Country of citizenshipGhana Sesa mu
Given nameErnest Sesa mu
Family nameDebrah Sesa mu
Date of birth3 Obiradzi 1947 Sesa mu
Date of death6 Ebɔbira 2016 Sesa mu
Place of deathNkran Kuropɔn Mantɔw Sesa mu
Languages spoken, written or signedEnglish Sesa mu
Occupationpolitician, banker Sesa mu
Position heldMinister for Food and Agriculture, Member of the 5th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 4th Parliament of the 4th Republic of Ghana Sesa mu
Educated atKwame Nkrumah University of Science and Technology, University of Strathclyde, Ghana National College, Sunyani Senior High School Sesa mu
Member of political partyNew Patriotic Party Sesa mu
Religion or worldviewChristianity Sesa mu

Ernest Akobuor Debrah (3 Obiradzi 1947 – 6 Ebɔbira 2016) yɛ Ghana amanyɛnyi.[1]

Ɔbra Ahyɛase na Nwomasua[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔwoo Ernest Kwaku Akobour Debrah wɔ bosoom Obiradzi da ɔtɔ do ebiasa (3) afe 1947, na nye papa James Emmanuel Debrah na nye maame Elizabeth Akosua Kontoh Debrah na ɔwo no. Nna ɔyɛ mba duebien a n’awofo woo hɔn no mu dzea ɔtɔ do ebiasa (3). Ɔfir Tanoso a ɔwɔ Brong Ahafo Mantɔw mu wɔ Ghana. Ber a Ernest Debrah nye ahyɛase na ntoado sukuu wɔ Sunyani Ntoado Sukuu (Sunyani Secondary School) na Ghana Ɔman Kɔlege (Ghana National College) ekyi no, ɔwiee Kwame Nkrumah Esuapɔn a ɔhwɛ Nyansahu na Mfiridwuma do (Kwame Nkrumah University of Science and Technology - KNUST) wɔ afe 1972 mu a ɔnyaa Bachelor of Science abɔdzin krataa wɔ Asase Sikasɛm mu (Bachelor of Science degree in Land Economy).[2] Afei ɔkɔɔ do nyaa Adwumayɛ ho Ɔbenfo abɔdzin krataa wɔ edwumayɛ mu (Master of Business Administration degree in management) wɔ Strathclyde Esuapɔn (University of Strathclyde), Glasgow wɔ afe 1995 mu.[3]

Edwuma[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Debrah yɛ sikasɛm ho ɔbenfo wɔ n’edwuma mu. Ɔayɛ edwuma dɛ Kora Sikakorabea Dwumadzibea (Retain Banking Unit) no sohwɛfo panyin (chief manager) wɔ Société Générale - Social Security Bank a ekyir wɔbɛfrɛɛ no Societe Generale Ghana Limited edwumayɛbea tsi.[2]

Amanyɛsɛm[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Na Debrah yɛ Mbrahyɛbaguanyi ma Tano North ambatow mpasua no wɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) na enum (5) wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu. Nna ɔyɛ Edziban na Kuedwuma ho Ɔsoafo (Minister for Food and Agriculture) fir bosoom Kwakwar afe 2005 kɔsi bosoom Sanda afe 2009), na wedzi kan ayɛ Ɔmantɔw Ɔsoafo ama Brong-Ahafo na afei Ɔmantɔw Ɔsoafo a ɔhwɛ Etsifi Mantɔw do fir bosoom Kwakwar afe 2001 kɔsi bosoom Sanda afe 2004. Wɔpaw no dɛ Mbrahyɛbaguanyi fir Tano Etsifi fam wɔ Mumu 2004. Wɔmaa no abasobɔdze wɔ afe 2009 mu wɔ Ekuafo Da afahyɛ no mu.[4]

Ambatow[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔdzii kan paw Debrah dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Tano North ambatow mpasua no wɔ afe 2004 Ghana amansan ambatow mu.[5][6] Wɔdze amba 15,868 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 26,983. Iyi nye amba a ɔfata a wɔtow nyinara mu 58.80% yɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Charles Appiagyei a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua (National Democratic Congress), Nyamekye Florence a ofi Democratic People's Party, Daniel Dabie Boateng a ofi People's National Convention na Nana Ampabeng Daniel K Kyeremeh a ofi Convention People's Party mu. Iyinom nyaa amba 10,253, amba 485, amba 210 na amba 167 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Iyinom nye 38.00%, 1.80%, 0.80% na 0.60% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow wɔ saa ambatow no mu nyinara mu. Debrah dzii nkonyim wɔNew Patriotic Party no tekiti do.[5][6] Na nye ambatow mpasua no yɛ ambatow mpasua duanan (14) a ɔwɔ ambatow mpasua eduanan (24) a Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) dzii nkonyim wɔ Brong Ahafo mantɔw mu wɔ saa ambatow no mu no fa. Sɛ yɛka nye nyinara bom a, Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no nyaa dodow no ara a ɔyɛ Mbrahyɛbagua ananmusifo 128 wɔ Mbrahyɛbagua nkongua 230 a ɔwɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do anan (4) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu.[7][8]

Wɔsan paw Debrah dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Tano Etsifi (North) ambatow mpasua no wɔ afe 2008 Ghana amansan ambatow no mu. Wɔdze amba15,868 na ɛpaw no wɔ amba 26983 a ɔfata a wɔtow nyinara mu. Iyi nye ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 58.80% yɛ pɛ. Ɔnyaa amba kyɛn Opoku Atuahene a ofi Ɔman Demokrasi Mbrahyɛbagua (National Democratic Congress), Alhassan Kabore a ofi Convention People’s Party, George Owusu Yeboah a ofi People’s National Convention, Arkoh Ernest a ofi Democratic Freedom Party na Amanfo Antwi a ofi Democratic People’s Party mu. Iyinom nyaa amba 11,120, amba 363, amba 214, amba 144 na amba 101 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Iyinom nye 38.36%, 1.25% , 0.74%, 0.50% ne 0.35% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.[8][9][10] Wɔsan paw Debrah wɔ Ɔman Ho Dɔ Kuw Fofor (New Patriotic Party) no tekiti do. Na nye ambatow mpasua no yɛ Mbrahyɛbagua nkongua duesia (16) no fa wɔ nkongua eduanan (24) aNew Patriotic Party dzii wɔ Brong Ahafo mantɔw mu wɔ saa ambatow no mu.[11] Sɛ yɛka nye nyinara bom a,New Patriotic Party no dzii nkonyim wɔ nnyimpa kakraa bi a wɔka bom yɛ Mbrahyɛbagua ananmusifo 107 wɔ nkongua 230 a ɔwɔ Mbrahyɛbagua a ɔtɔ do enum (5) a ɔwɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no mu.[7]

N'abrabɔ[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Nna Ernest Akobuor Debrah yɛ Kristonyi na ɔwar na ɔwɔ mba anan (4).[2]

Owuo[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Ɔwui wɔ yare tsiawa bi ekyi wɔ Dwowda, bosoom Ebɔbira (April) da a ɔtɔ do esia (6) afe 2016, wɔ nye tsenabea.[12]

Nhwɛdo[sesa mu | sesa ekyirsɛm]