Jump to content

Theodosia Okoh

Fi Wikipedia

Theodosia Salome Okoh (wɔwoo no 13 June 1922 – 19 April 2015) nna ɔyɛ Ghananyi kyerɛkyerɛnyi na ɔyɛ nsano edwuma a wonyim dɛ ɔyɛɛ Ghana frankaa no wɔ 1957. Ɔdaa nye ndwuma edzi wɔ amanɔne. Odzii akotsen wɔ hockey dwumadzi na mpomtu wɔ Ghana.

Abrabɔ Ahyɛse na nwomasua

[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔwoo no dɛɛ Theodosia Salome Abena Kumea Asihene wɔ Effiduase maa Very Reverend Emmanuel Victor Asihene, panyin a na ɔda Presbyterian Church wɔ Ghana, na Madam Dora Asihene, hom nyinara fri Anum wɔ Asuogyaman District wɔ Ghana ne Eastern Region mu. Na ɔyɛ ba ɔtɔ do anan wɔ mba awɔtwe mu. Onyaa akwanya nye n'egya tuu kwan kɔ mbea bi wɔ Ghana  na amanɔne.

Ɔhyɛɛ ne nwomasua ase wɔ Ashanti Efiduasi Primary School, otoa do wɔ Basel Mission Middle, Senior and Teacher Training Schools wɔ Agogo na Achimota School, na onyaa ntsetsee wɔ Fine Art mu wɔ mfe ebiasa mu.

Wɔ aber a Ghana nyaa ne ahofadzi no

Ofri Britain no wɔbɔɔ dawur dɛ wopɛ frankaa nhyehyɛe fofor , ɔdze ne nhyehyɛɛ too gua, na ono na wɔfaa bɛyɛɛ Ɔman Ghana ne  Frankaa a Ɔmanpanyin a odzii wɔ ɔman no mu Kwame Nkrumah gye to mu fri 6 March 1957.[11] Tse dɛɛ ma ɔkyerɛɛ mu wɔ asɛmbisa nkitahodzi bi no: "Me faa frankaa ne nhyehyɛɛ kɔkɔɔ, sika kɔkɔɔ na green twe dɛɛ ma Ghana ne nhyehyɛɛ tse. Ghana da bea a ɔwɔ nhyira wɔ asaase ndɔbaa mu. Sika kɔkɔɔ no dzaa ɔtaa ekyir yɛ sika egudze a w'ahyɛ asaase no mu ma na kɔkɔɔ no ma yɛ kae nyimpa a wɔ hwer hɔ nkwa anaa wɔkoo dze maa ɔman no nyaa ne fahodzi. Na nsoroma a n'ano yɛ enum no gyina hɔ ma Ebibiman hɔn ako dwumadzi wɔ ahofadzi na nkabɔmu wɔ ohyɛ amanbu fri abrofo no nsa mu…."[12][13]

Theodosia Okoh na ɔyɛ basia a odzii kan yɛ eguamutranyi ma Ghana Hockey Association na ekyir yi ɔbɛyɛɛ Panyin a ɔda Ghana Hockey Federation ano wɔ mfe 20 na me mboree,[3] na wɔ n'aber do na Ghana tum nyaa kwan kɔ bɔɔ Hockey World Cup na Olympic Games.[14] Na Ohene Djan too ne dzin "the Joan of Arc of Ghana hockey" osiandɛ osoree dze mpɛgya baa Ghana hockey dwumadzi mu wɔ aber a na mbanyinfo rehwe ase wɔ agordzi ne mpomtu nhyehyɛɛ ho. Iyi ntsi na wɔdze ne dzin too National Hockey Stadium wɔ afe 2004 mu".[15] Na ɔyɛ panyin wɔ mber tsentsen mu wɔ Sport Writers Association of Ghana.[8][16]

Na ɔwar Enoch Kwabena Okoh,[17] Civil Service Panyin a ɔda ano wɔ  Kwame Nkrumah n'aber do wɔ 1960 mu,[9] na ɔwɔ mba ebiasa : E. Kwasi Okoh, Stanley Kwame Okoh na Theodosia Amma Jones-Quartey.[18]

Abasobɔdze ahorow

[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Egyapadze

[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

N'abrabɔ ekyir n'esuadze

[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

• ^ Charles, Andoh (12 June 2014). "Theodosia Okoh turns 92 and still flies high the flag of Ghana". graphic.com.gh. Retrieved 13 June2014.

• ^ "Theodosia Okoh dies at age 92". Citifmonline. 20 April 2015. Archived from the original on 27 April 2015. Retrieved 19 April 2015.

• ^ Jump up to:a b "Madam Theodosia Okoh - Joan Of Arc Of Ghana Hockey". Justice Ghana. Retrieved 14 August 2013.

• ^ "Theodosia Okoh dies at age 92 - citifmonline". 27 April 2015. Archived from the original on 27 April 2015. Retrieved 13 April2019.

• ^ "Mrs. Theodosia Salome Okoh, The Designer of the Ghana Flag". www.ghanaweb.com. Retrieved 13 April 2019.

• ^ "Theodosia Salome Okoh, Biography". www.ghanaweb.com. Retrieved 4 August 2022.

• ^ Nahana, Akosua Tuntum (28 February 2019). "Theodosia Okoh". Modern Ghana. Retrieved 13 April 2019.

• ^ Jump up to:a b