Alice Teni Boon

Fi Wikipedia

Alice Teni Boon yɛ Ghana amanyɛnyi a ɔsoom dɛ mbrahyɛbaguanyi kuwba wɔ Lambussie Mansin mu fitsi 1999 dze kɛpem 2009.

Ne bra ahyɛse na nwomasua[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Afe 1962 mu Sanda bosoom no ne da a ɔtɔ do du-ebien mu na wɔwoo Boon baa asaase yi do. Onyaa ne nwomasua wɔ University of Ghana na University of Westminster suapɔn mu. Ɔtoaa do kɔr Ghana Institute of Journalism na Pitman Central College wɔ aborɔkyirman mu.

Iyinom nyinara mu no na onyaa ne Master's wɔ Business Administration na Masters wɔ Arts in Public Communication. Dza nna n'enyi tsim do paa wɔ ne nwomasua no mu no nye Nkitahodzi (Communications).

Edwuma[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Boon yɛ wɔ Nkitahodzi mu ka noara ankasa n'edwuma tsitsir a nna ɔyɛ Kɔnsɔɔtantse. Nna ɔyɛ amanyɔnyi wɔ National Democratic Congress amanyɔkuw no mu a ɔyɛ Ghana amanyɔkuw no mu kor.

Amanyɛsɛm[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Ɔnam National Democratic Congress tum do na Alice nyaa tum kɔr mbrahyɛbaguafie wɔ afe 1999 mu ne bosoom a ɔtɔdo esia ne da a otsia awɔtwe a nna ɔyɛ Benada, wɔ ber a odzii kunyim wɔ abatow a ɔkɔr do wɔ afe 1999 ne bosoom a ɔtɔ do enum ne da eduonu-esia no mu na Owura Luke Koo, a nna ɔyɛ mbrahyɛbaguafie kuwba ma dɛm mpasuar no nyaa no so frɛ.

Nkonyimdzi bɛyɛɛ Alice dze wɔ ber a odzii konyim wɔ afe 2000 ne bosoom a odzi ewiei no abatow no na afe 2004 mu ne bosoom a odzi ewiei abatow no mu. Kwan kor anaa ebien do no, egua no fir ne nsa kɛkaa John Duoghr Baloroo a nna ɔyɛNew Patriotic Party (NPP) kuwba wɔ afe 2008 mu ne bosoom a odzi ewiei abatow no mu no nsa. Ber a na afe 2012 mu ne bosoom a odzi ewiei abatow no rokɔ do no, wɔdze Edward K. Dery a biribi ntsi otumii faa egua no ma NDC amanyɔkuw no hyɛɛ n'anan mu.

Afe 2000 Abatow[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Boon nyaa akwanya bɛyɛɛ mbrahyɛbaguanyi kuwba maa Lambussie mpasuar a ɔwɔ etsifi-atɔe Mantɔw mu a ɔwɔ ɔman Ghana mu wɔ afe 2000 abatow no mu. Ne dɛm ntsi, ogyinaa maa ne mpasuar no wɔ mbrahyɛbaguafie a otsia anan no ase wɔ 4th republic mu wɔ Ghana.

Osian mba 7,076 a onyaa fii mba dodow no mu ntsi na wɔfaa no. Nna mba a onyaa no gyina hɔ ma 60.80% wɔ mba dodow a wɔtowee no mu. Wɔsaan David Mwinfor Deribaa a nna ɔyɛ ankonam gyinafo, Kabiri Nmin a nna ɔyɛ National Reform Party kuwba, Ampulling Nicholas a ɔyɛNew Patriotic Party kuwba na Bamie Mubashir Ahmed a ɔyɛ United Ghana Movement Party kuwba no ho yii no. Dɛm nyimpakuw yi mba a wonyae no yɛ mba 2,472, 1,272, 441, 375 na 0 dɛ mbrɛ hɔn edzin no dzidzi do no.

Nna dɛm mba yi gyina hɔ ma 60.80%, 21.20% , 10.90%, 3.80%, 3.20% na 0.00% dɛ mbrɛ mba no dzidzi do no. Woyii Boon wɔ National Democratic Congress aban no tum ase. National Democratic Congress kuw no nyaa mbrahyɛbaguafie ngua no mu esuon wɔ etsifi-atɔe Mantɔw wɔ dɛm abatow no mu.

Iyi nyinara mu no, kuw no nyaa mbrahyɛbaguafie nsiananmu no mu dodow wɔ aban a otsia ebiasa no ase a ɔyɛ eduowɔtwe- akorɔn fii ahaebien no mu wɔ 4th republic wɔ Ghana.

Afe 2004 Abatow:[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Boon bɛyɛɛ mbrahyɛbaguafie kuwba maa Lambussie mpasuardo wɔ afe 2004 Ghana abatow no mu. Ne dɛm ntsi, ɔbɛyɛɛ ananmusinyi wɔ mpasuar hɔ wɔ aban a otsia anan no ase wɔ 4th republic wɔ Ghana. Wɔdze mba 6,554 a onyaa fii mba 12,480 na wɔdze yii no. Iyi gyina hɔ ma 52.5% wɔ abatow no nyinara mu.

Wɔsaan Thomas F. Bitie-Ketting a nna ɔyɛ People's National Convention kuwba, Sebastian Koug Bamile a ɔyɛNew Patriotic Party kuwba na Abubakari Alhaji Yahaya a ɔyɛ Convention People's Party kuwba yii Alice Teni Boon.

Mba a wonyae no yɛ 1,265, 4,553 na 108 dɛ mbrɛ ɔahyehyɛ edzin no wɔ mba dodow no nyinara mu. Dɛm mba yi gyina hɔ ma 10.1%, 36.5% na 0.9% pɛpɛɛpɛr. National Democratic Congress amanyɔkuw no ase na tum do na woyii Alice Teni Boon.

National Democratic Congress kuw no faa mbrahyɛbaguafie ngua esuon wɔ dɛm abatow no a ɔkɔr do wɔ etsifi-atɔe Mantɔw mu a ɔwɔ ɔman Ghana mu.

N'abrabɔ[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Boon yɛ okristonyi. Ɔwaar Jacob Bawiine Boon, a ɔyɛ Ɔsɛndzifo nna mbrahyɛbaguanyi kuwba dze maa Lambussie mpasuardo nna Mansin(District) nanmusinyi dze maa Jirapa/Lambussie Mansin.