Akwasi Afrifa (Ghana amanyɛnyi)

Fi Wikipedia
Akwasi Afrifa (Ghana amanyɛnyi)
human
Sex or gendermale Sesa mu
Country of citizenshipGhana Sesa mu
Date of birth22 Fankwa 1958 Sesa mu
Date of death30 Ɔberɛfɛw 2006 Sesa mu
Languages spoken, written or signedEnglish Sesa mu
Occupationeducational theorist Sesa mu
Position heldMember of the 4th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 3rd Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 2nd Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 1st Parliament of the 4th Republic of Ghana Sesa mu
Educated atUniversity of Ghana, Kwame Nkrumah University of Science and Technology, Ghana School of Law Sesa mu
Member of political partyNew Patriotic Party Sesa mu
Religion or worldviewChristianity Sesa mu

Akwasi Afrifa yɛ kan Ghana amanyɛnyi wɔ Ghana. Na ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi a ogyinaa ma Fomena mansin a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana Mbrahyɛ Bagua a ɔtɔ do ebien (2), ebiasa (3) na anan (4) wɔ Ghana Republic a ɔtɔ do anan no mu. Ɔyɛ Ɔman Ho Dɔ Kuw Foforo (New Patriotic Party) no munyi.[1][2]

Ɔbra ahyɛse na nwomasua[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔwoo Afrifa wɔ Fankwa 22, 1958. Ɔfir Kyeaboso-Dompoase wɔ Ashanti mantɔw mu. Ɔkɔɔ sukuu wɔ Ghana Esuapɔn (University of Ghana - Legon). Ɔnyaa Bachelor of Arts abodzin krataa wɔ abakɔsɛm mu wɔ saa Esuapɔn no mu wɔ afe 1980. Ɔsan nso yɛ Kwame Nkrumah Esuapɔn a ɔhwɛ Nyansahu na Mfiridwuma (Kwame Nkrumah University of Science and Technology - KNUST) do no aba. ƐfirI hɔ no, ɔnyaa Post Graduate Diploma wɔ Industrial Management mu wɔ afe 1989. Ɔsan nso yɛ obi a wawie Ghana School of Law, ɔhɔ na ɔsuaa mbra (law).[3][4]

Edwuma[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Ná Afrifa yɛ nwomasua ho ɔbenfo. Na ɔyɛ ɔkwankyerɛfo boafo na ɔkyerɛkyerɛfo wɔ Opoku Ware Sukuu mu.[3][4]

Amanyɛsɛm[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Ná Afrifa yɛ Ɔman Ho Dɔ Kuw Foforo (New Patriotic Party) no munyi. Ɔbɛyɛɛ mbrahyɛbaguanyi fi Sanda 1997 ber a ɔdaa nye ho edzi dɛ nkonyimdizfo wɔ Amansan Ambatow mu wɔ Mumu 1996. Efi saa ber no, odzii tumi mprɛn ebien (2) bio a ɔtoatoa do. Na ɔyɛ Fomena mantɔw no mbrahyɛbaguanyi. Wɔpaw no dɛ mbrahyɛ bagua munyi maa saa mantɔw yi wɔ Ghana Republic a ɔtɔ do anan (4) no mbrahyɛ bagua a ɔtɔ do ebien (2), ebiasa (3) na anan (4) mu.[1][2] Ɔyɛ mbrahyɛ bagua no boayikuw a ɔhwɛ Nkitahodzi do no eguamutsenanyi fi afe 2001.[4]

Ambatow[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔ afe 2000 mu no, Afrifa dzii nkonyim wɔ amansan ambatow no mu sɛ mbrahyɛ baguanyi ma Fomena mansin a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana. Ɔdzii nkonyim wɔNew Patriotic Party no tekiti do.[5][6] Na nye mansin no yɛ mbrahyɛ bagua nkongua 31 no fa wɔ nkongua 33 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Foforo (New Patriotic Party) no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu.[7]New Patriotic Party no nyaa dodow no ara a ɔyɛ mbrahyɛ bagua nkongua 99 wɔ nkongua 200 mu.[8] Wɔdze amba 9,389 na ɛpaw Afrifa wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 13,255 mu. Eyi nye ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 71.6% yɛ pɛ. Afrifa nyaa amba kyɛn William Kofi Donkor a ɔwɔ National Democratic Congress, Samuel K.A. Agyin a ofi Convention People’s Party mu, Adamsi Gyimah Ernest a ofi United Ghana Movement, Eric Kofi Owusu a ofi People’s National Convention na Charles K. Amponsaa a ofi National Reformed Party mu. Eyinom nyaa ambatow 2,787, 361, 214, 186 na 167 wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu. Eyinom nye 21.3%, 2.8%, 1.6%, 1.4% na 1.3% yɛ pɛ wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.[5][6]

Wɔpaw Afrifa dɛ mbrahyɛbaguanyi mma Fomena mansin a ɔwɔ Ashanti Mantɔw mu wɔ Ghana nye mprɛnsa do wɔ afe 2004 Ghana amansan ambatow no mu. Ɔdzii nkonyim wɔNew Patriotic Party no tekiti do.[1][2] Na nye mansin no yɛ mbrahyɛ bagua nkongua 36 no fa wɔ nkongua 39 a Ɔman Ho Dɔ Kuw Foforo (New Patriotic Party) no dzii wɔ saa ambatow no mu maa Ashanti Mantɔw no mu.[9]New Patriotic Party no nyaa dodow no ara a ɔyɛ mbrahyɛ bagua nkongua 128 wɔ nkongua 230 mu.[10] Wɔdze ambatow 8,207 na ɛpaw no wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 15,528 mu. Eyi nye ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 52.9% yɛ pɛ. Afrifa nyaa amba kyɛn John Toku a ofi National Democratic Congress, Seotah Kobina James a ofi Convention People’s Party, George Kofi Tieku na Ampomah Thomas a hɔn ebien (2) nyinara yɛ hɔn a wɔdze hɔn ho (both independent candidates). Eyinom nyaa ambatow a ɔfata a wɔtow no nyinara mu 2,009, 1,146, 4,096 na 70. Eyinom nye ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu 12.9%, 7.4%, 26.4% na 0.5% yɛ pɛ.[1][2]

N'abrabɔ[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Afrifa awar na ɔwɔ mba ebien (2).[4]

Owuo[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Owui wɔ yareɛ tiawa bi ekyi Dwowda , 30 Ɔberɛfɛw 2006 anɔpa wɔ 37 Asraafoɔ Ayaresabea (37 Military Hospital) a ɔwɔ Accra.[4]

Nhwɛdo[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

  1. 1.0 1.1 1.2 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/ashanti/22/index.php
  2. 2.0 2.1 2.2 Elections 2004; Ghana's Parliamentary and Presidential Elections. Accra: Electoral Commission of Ghana; Friedrich Ebert Stiftung. 2005. p. 124.
  3. 3.0 3.1 Ghana Parliamentary Register, 2004-2008. The Office of Parliament. 2004. p. 107.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 https://www.modernghana.com/news/120151/another-mp-is-dead.html
  5. 5.0 5.1 Electoral Commission of Ghana Parliamentary Result - Election 2000. Electoral Commission of Ghana. 2007. p. 6.
  6. 6.0 6.1 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/ashanti/22/index.php
  7. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/ashanti/index.php
  8. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2000/index.php
  9. https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/
  10. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/president/index.php