Samia Nkrumah

Fi Wikipedia
Samia Nkrumah
human
Sex or genderfemale Sesa mu
Country of citizenshipGhana Sesa mu
Given nameSamia Sesa mu
Date of birth23 Obiradzi 1960 Sesa mu
Place of birthAburi Sesa mu
FatherKwame Nkrumah Sesa mu
MotherFathia Nkrumah Sesa mu
SiblingGamal Nkrumah, Sekou Nkrumah Sesa mu
Languages spoken, written or signedEnglish Sesa mu
Occupationjournalist, politician Sesa mu
Position heldMember of the 5th Parliament of the 4th Republic of Ghana Sesa mu
Educated atSchool of Oriental and African Studies, University of London, Achimota School Sesa mu
Work period (start)1989 Sesa mu
Member of political partyConvention People's Party Sesa mu
Religion or worldviewChristianity Sesa mu
Official websitehttp://www.samiankrumah.org/ Sesa mu

Samia Yaba Christina Nkrumah (wɔwoo no 23 Obiradzi 1960)[1] yɛ Ghana amanyɛnyi na Convention People’s Party (CPP) no eguamtsenanyi. Wɔ afe 2008 mbrahyɛ bagua ambatow mu no, odzii nkonyim wɔ Jomoro ambatow mpasua[2] nkongua no mu wɔ nye mmɔdzenbɔ a edzi kan no mu. Ɔyɛ Kwame Nkrumah, Ghana Ɔmampanyin a odzi kan no babea.[3]

Ɔbra Ahyɛase na Nwomasua[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔwoo Samia wɔ Aburi wɔ Ghana Epuei Mantɔw wɔ afe 1960 mu.[4] Wɔhyɛɛ no ma ɔnye nye maame na nye nuanom fii Ghana da a asraafo atuatew a etuu Kwame Nkrumah gui wɔ afe 1966 mu no. Egypt aban na ɛsan dze ebusua no kɔɔ Egypt.[5] Ɔnye n’ebusua san bae wɔ afe 1975 mu esiane Ɔsahene Acheampong Ɔman Agyedze Bagua aban no nsato nti na ɔkɔɔ Achimota Sukuu. Nanso, ofii ɔman no mu bio ber a nye maame sii gyinae dɛ ɔbɛsan akɔ Egypt wɔ 1980 mfe no ahyɛase mu hɔ. Samia kɔɔ London, ekyir owiee n’adzesua wɔ School of Oriental and African Studies a ɔwɔ London Esuapɔn (University of London) mu wɔ United Kingdom, faako a ɔnyaa abodzin krataa a ɛkyerɛ Bachelor Arabic Studies wɔ 1991. Ɔsan nso wiee Master’s degree wɔ asoɛe kor no ara mu wɔ 1993 mu.[1]

Edwuma[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Samia Nkrumah hyɛɛ ase yɛɛ edwuma dɛ sikakorabea kyerɛwfo (bank clerk) wɔ London nkorbata (London branch) dwumadzibea a ɔwɔ India Sikakorabea (Bank of India) wɔ afe 1984. Afei ɔnye Al-Ahram yɛɛ edwuma dɛ nsɛm ho amanyebɔfo wɔ dzibea ahodo mu fir afe 1989.[1]

Amanyɛsɛm[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔ asɛm bi a ɔfa nye ho a wɔato dzin "Mandela foforo no yɛ ɔbea - (The new Mandela is a woman)" mu no, Huffington Post kaa nkɛntɛndo a ɔnyae wɔ Ghana na Afrika amanyɛsɛm do no ho asɛm na wɔhwehwɛɛ mu. Ɔyɛ hɔn a wɔhyehyɛɛ Africa Must Unite,[6] a nye botae nye dɛ ɔbɛma Kwame Nkrumah enyidoadzehu (vision) na amanyɛsɛm amandze (political culture) anya nkɔdo no mu kor.[7] Sɛ nyansapɛ yi fa no, osii gyinae dɛ ɔbɛkɔ amanyɛsɛm a ɔyɛ nnam mu wɔ Ghana.[8]

Mmarahyɛbaguani[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Mumu 2008 mu no, ɔsii akan wɔ Jomoro ambatow mpasua atenae a ɔwɔ Ghana Atɔe Mantɔw mu na ɔdzii mbrahyɛbaguanyi a ɔdzi tumi seesei, Lee Ocran a ɔfir National Democratic Congress (NDC) mu no do nkonyim dodow no ara 6,571, na ɔdzii nkonyim bɛyɛ 50% wɔ ambatow a ɔfata a wɔtow nyinara mu.[9][10] Osiane dɛ na ɔyɛ CPP mbrahyɛbaguanyi kor (1) pɛ ntsi, na ɔsɛ dɛ ɔnye NDC a na wɔyɛ dodow no ara wɔ mmarahyɛ bagua no mu anaasɛ NPP kakraba no yɛ kor.[11] Ɔsii dze otwa do no ho gyinae no, ɔnye NPP yɛɛ kor wɔ Ghana Amansin a ɔtɔ do anan (4) no Mmarahyɛ Bagua a ɔtɔ do enum (5) no mu.[12][13]

CPP no Eguamtsenanyi[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Ɔbɛyɛɛ ɔbea a odzi kan a odɔii amanyɛsɛm kuw kɛse bi enyim wɔ Ghana. Wɔkamfo nye nkonyimdzi no, na mbea afofor ebiasa (3) a wɔwɔ kuw no mu no dɛ ɔkyerɛ CPP a wɔyare no a wɔasan anya nkɔdo, na ɔhyɛ kuw no atsetsesɛm a ekura mu ber tsentsen a ɛnye dɛ wɔbɛhyɛ mbea hokwan ahorow ho nkuran no mu dzen. Wɔpaw no dɛ ɔbea a odzi kan a ɔyɛ Convention People’s Party no eguamtsenanyi wɔ 10 Fankwa 2011. Ɔdze amba 1,191 dzii nkonyim wɔ ambatow no mu, na dzea ɔbɛn no paa, nea ɔredzi tumi no, nyaa amba 353. Ɔnam saa adzeyɛ yi do bɛyɛɛ ɔbaa a ɔdzi kan a ɔdzii amanyɛsɛm kuw kɛse bi enyim wɔ Ghana. Ɔsom wɔ saa dwumadzi yi mu kɔsii afe 2015.[14]

N'abrabɔ[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Nkrumah, n'ebusua na Nasser, 1965 (Abeawa ketewa no yɛ Samia Nkrumah).

Samia yɛ Kwame Nkrumah, Ghana Ɔmampanyin a odzi kan na Fathia Nkrumah ba a ɔtɔdo ebien (2). Nna Kwame Nkrumah yɛ Ghana Ɔsomfo panyin na Ɔmanpanyin a odzi kan, osiandɛ odzii Gold Coast eniym nyaa ahofadzi fii Britain nsam wɔ afe 1957 mu.[3]

Nkrumah yɛ obi a ɔwɔ nkɛntɛndo kamfo pan-Africanism, na ɔyɛ Afrika Biakoyɛ Ahyehyɛdze no munyi a ɔhyehyɛɛ no na ɔnyaa Lenin Asomdwoe Nkonyimdzi a ɔfir Soviet Union hɔ wɔ afe 1962 mu.[15]

Samia wɔ nuanom ebien (2): Gamal Nkrumah na Sekou Nkrumah. Ɔsan nso wɔ nuabarima panyin, Ɔbenfo (Professor) Francis Nkrumah,[16] ɔkyerɛkyerɛfo a wakɔ pɛnhyen (a retired lecturer) na mmofra oduruyɛfo a ɔfotufo (consultant paediatrician) a ɔyɛɛ edwuma dɛ ɔkwankyerɛfo (director) wɔ Noguchi Nkaedzi Asoɛe a ɔhwɛ Aduruyɛ mu Nhwehwɛmu do (Noguchi Memorial Institute for Medical Research) wɔ Legon, Ghana.[16]

Bere a wotuu n’egya aban gui wɔ Ghana asraafo atuatew a edzi kan a edzii nkonyim wɔ 24 Kwakwar 1966 mu ekyi no,[18] na ɔsɛ dɛ Samia, na maame, na nye nuanom guan kɔ Cairo, Egypt wɔ wimhyɛn a Egypt Ɔmampanyin, Gamal Abdel Nasser, dze kɔmaa hɔn no mu. dɛ ɔbɛtena ɔman no mu ber a nye papa kɔɔ ndɔmmumfa mu wɔ Guinea.[17]

Ɔwar Michele Melega, Italiani-Denmark barima. Wɔwɔ ɔbabarima, a wɔfrɛ no Kwame Thomas Melega.[3][18] Samia ka Arabic, Italia, Denmark, na Engiresi kasa yiye. Ɔayɛ edwuma mfe piidɛ nsɛm ho amanyɛbɔfo na nsɛm ho amanyebɔfo ɔfotufo, a Egypt nsɛm ho amanyebɔfo ka ho.[1][19] Ɔsan nso yɛ obi a ɔkamfo mmofra awar, mbea tumidzi, na mbea nsɛm.[20]]

Nhwɛdo[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 https://web.archive.org/web/20110727232758/http://www.samiankrumah.org/pdf/CV_Samia%20Nkrumah.pdf. Official website. Samia Nkrumah. Archived from the original (PDF) on 27 July 2011. Retrieved 14 December 2008.
  2. https://web.archive.org/web/20190426214229/http://ghanamps.com/constituency/details.php?id=2615
  3. 3.0 3.1 3.2 https://web.archive.org/web/20210514233103/https://doc-research.org/forum/forum2020/speaker/samia-nkrumah/
  4. http://www.theghanaianjournal.com/2008/12/12/samia-nkrumah-the-amazing/
  5. http://panafricannews.blogspot.com/2007/02/samia-nkrumah-says-that-her-father-dr.html
  6. https://web.archive.org/web/20081211063720/http://www.africamustunite.net/
  7. http://www.africamustunite.net/
  8. https://web.archive.org/web/20081211063828/http://www.samiankrumah.org/index.html
  9. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/election2008/parliament.constituency.php?ID=316
  10. https://www.aljazeera.com/news/2008/12/9/ghana-poll-results-show-tight-race
  11. https://www.modernghana.com/news/198082/battle-for-samia.html
  12. https://www.myjoyonline.com/samia-seeks-independence-in-parliament/
  13. https://www.businessghana.com/
  14. https://www.modernghana.com/news/350455/samia-wins-heart-of-cpp-guru.html
  15. Rathbone, Richard (23 September 2004). "Nkrumah, Kwame (1909?–1972), president of Ghana"
  16. https://web.archive.org/web/20221220215312/https://www.noguchimedres.org/index.php/about/past-directors
  17. https://www.myjoyonline.com/
  18. https://web.archive.org/web/20170821002657/http://m.classfmonline.com/1.8518352
  19. https://web.archive.org/web/20220627083834/http://www.west-africa-brief.org/content/en/samia-nkrumah
  20. https://www.news18.com/news/india/desperate-actions-like-child-marriage-due-to-poverty-triggered-by-climate-change-ghana-leader-samia-nkrumah-2317491.html