Kundum

Fi Wikipedia
Kundum Festival
Afahyɛ
Ethnic groupNzema people, Ahanta people Sesa mu
CountryGhana Sesa mu
Indigenous toAnokye Sesa mu
Located in the administrative territorial entityWestern Region Sesa mu
LocationNzema East Municipal District, Ahanta West Municipal District, Western Region Sesa mu
Language of work or nameNzema Sesa mu
Intangible cultural heritage statusNational Register – Intangible Cultural Heritage of Ghana Sesa mu

Kundum Afahyɛ no yɛ afahyɛ a Ahantafo na Nzemafo a wɔwɔ Atɔree Mantɔw mu wɔ Ghana no na wodzi. Wodzi dze da Nyame ase wɔ edziban a ebur do a ɔdze ama hɔn[1].

Abakɔsɛm[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Bosman, Holland ɔkwantunyi bi ka hɔn a wodzii kan kyerɛwee faa afakyɛ no ho wɔ Sika Mpoano wɔ mfeha duesuon mu.

Afahyɛ no n'abɔse[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Anokasadwin kyerɛ dɛ, afahyɛ no hyɛɛ ase ber a ɔbɔfo bi a wɔfrɛ no Akpoley, ber a nna ɔrokɔ ha no kɔtoo dɛ mbowatsia binom etwa ehyia resaw. Ɔhwɛɛ asaw no, ɔsanee baa fie na ɔbɛkyerɛɛ no nkorɔmfo. Kusum asaw no fa mbrɛ wɔpam bonsam na esunsum bɔn fi nkurow akɛse na ekuraase mu. Afahyɛ ne dzi mu no, Ahantafo na Nzemafo a wodzi no saw asaw no a Akpoley kɔtoe dɛ mbowatsia no resaw wɔ pɔw no mu no.

Afahyɛ ahorow[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Kudum afahyɛ no yɛ otwaber na nyamesom afahyɛ. Wɔhwɛ ber a eduaba bi ber do na wɔdze hyɛ ase dzi. Nna tserɛ, ber biara a dɛm eduaba no bɛhyɛ ase no na wɔhyɛ ase dzi afahyɛ no.

Afahyɛ ne ndzii[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Afahyɛ no kɔ do ara adapɛn anan, mbom adapɛn ebiasa a odzi kan no, dwumadzi ahorow tse dɛ kyenbɔ na asaw kɔ do ewimber wɔ kurow egya wɔ bea a wɔfrɛ no 'Sienu'. Ahanta na Nzema kurow biara dzi n'afahyɛ dze. Krow biara hyehyɛ Kwesida a hɔn afahyɛ no bɛhyɛ ase amma kurow bi na kurow fofor dze eennhyia.

Afahyɛ no ne ndzii gu mu ahorow ebiasa: 1. Kyenbɔ 2. Asaw 3. Osebɔ

Afadze a wɔdze hyɛ fa no[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Hɔn a wɔdze hɔnho gye afahyɛ no mu no wɔ afadze soronko bi a wɔdze yɛ hɔnho. Hɔn ntar, mpaboa na ɔtɔ fa bi a, krakrabotonyi yɛ soronko. Ayerbɔfo na wɔfa ayer dze kɔ asɔnee ahorow enum a ɔwɔ kurotsia no na wɔbɔ dze hyɛ afahyɛ no ase. Asɔnee hɔ no, wɔdze kurow no ne yieyɛ ebisadze dze to Nananom enyim na wotwa guan dze yi mpaa.