Ganggangsullae

Fi Wikipedia

Ganggangsullae (Hangul: 강강술래) yɛ Korea tsetse asaw a nna ahyɛse no wɔdze faa ɔtwa mber na w'abɛyɛ amanbrɛ ahyensiwdze kɛse ama Korea.Wɔdze ndwomtow, asaw, na agordzi a mbasiafo na wodzi mu akotsen. Asaw dwumadzi no kɔ do wɔ southwestern coastal mantam wɔ Jeollanam-do. Mpɛn pii no wɔdze ho ka Chuseok ahomgyeda na Daeboreum ho.Wɔsaw ewimber no nyinara na wɔ kɔ dzi anansesɛm agor a wɔdze twa hɔn ho. Wɔdze Ganggangsullae hyɛ agordzi no ase na wɔ sesa no kɔ a 'Jajeun-Ganggangsullae', dɛm yi ne su kyerɛ ahoɔfɛw a ɔkyen obiara na mbasiafo hɔn ahoɔfɛw mu tum a wɔdze kyi adwen wɔ Ganggangsullae n'ekyir, na 'Jung-Ganggangsullae" nnko wɔ Haenam na Jindo mantam.

Asaw no benyaa nkrataa dɛɛ UNESCO ne intangible cultural heritage fri Korea wɔ afe 2009.

Etymology[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Ganggangsullae ho nsɛm asekyerɛ no mu nnda hɔ yie, ibom asɛmfua no ne nkyerɛkyerɛ mu no yebɔ hɔn tsir mu kyerɛ dzin n'ase wɔ hɔn a wɔfri Korea anaa Hanja hɔn su.

Ibinom susu dɛ wonyaa asɛmfua no frii Korea nkorɔfo hɔn nsɛm mu, wɔ dɛɛ 'Gang' wɔ Ganggangsullae mu kyerɛ dɛ wɔretwa hɔn ho na 'sullae', a wonyaa frii nsɛmfua 'sunu' anaa 'sulla', a ɔkyerɛ wagon anaa eretwe adwen egyina biribi do. Wɔ ka bɔ mu a, asɛmfua no kyerɛ dɛ wagon anaa eretwe adwen egyina biribi do wɔ aber a wɔretwa hɔn ho.

Ibinom kyerɛ hɔn adwen dɛ asɛmfua Ganggangsullae no nna ɔyɛ hanja kasafua a ɔkyerɛ dɛ " atukɔfo a ɔwɔ tumi bɛba na w'abetu ahyɛ hen ɔman do", na ɔyɛ ndwom a wɔkankye dze kyerɛ ɔmanfo dɛ hɔn enyiwa nda ma hɔn hwɛ atenfo a wɔbɔtu ahyɛ hɔn do.

History[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Ahyɛse[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Asɛm no wɔ kyerɛ dɛ ofri tsetse mber mu wɔ aber a Korea nkorɔfo gyee dzii dɛ Ewia , Bosom, na asaase na wɔhwɛ ewiadze ne nhyehyɛe do. Hɔn a wodzi akotsen wɔ dwumadzi no mu saw wɔ Ɔsram kɛse a w'ayɛ ma wɔ afe no mu n'ase ama hɔn otwa mber ayɛ yie. Ganggangsullae kɔ do daa wɔ Korea ne afahyɛ a w'agye dzin dɛ New Year's Day, Daeboreum, Dano, na Chuseok, a ɔyɛ kɛse wɔ Chuseok. Ntsi, Ganggangsullae abɛyɛ dwumadzi kɛse a w'agye dzin wɔ Chuseok. Wɔ Chuseok n'ewimber no, nyimpakuw a wɔ gu mu eduasa a wɔyɛ mbasiafo akuafo saw wɔ aber a w'asɔ hɔn nsa mu, wɔ tow ndwom na wɔ saw.

Feature of Korea's traditional society[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Korea ne mantam amanbɛ nna ɔyɛ dza mbanyimfo ahyɛ mu ma wɔ mpatam hɔ , na wɔ mma ho kwan ma nkatasia nfa dede ntow ndwom anaa wɔnnpuei ewimber. Na ibom mbasiafo wɔ ho kwan dɛ wɔ bɔtow ndwom na w'asaw dɛ wɔreyɛ “ganggangsullae” wɔ ewimber na w'aka hɔn akoma do nsɛm wɔ Chuseok. Wɔ dɛm afahyɛ mber no, mbasiafo gye hɔn enyiwa yie fri amandze nhyɛdo biara a wonya wɔ hɔn dadaa abrabɔ mu .

Wɔ 16th century no, wɔ aber a Japan tuu hyɛɛ Korea do no, Admiral Yi Sun-sin hyɛɛ mbasiafo dɛ hom nyɛ dɛm asaw no wɔ hɔn asraafo ntar mu ama wɔdze to suro ahyɛ Japan nkorɔfo hɔn mu. Wɔ kyerɛ dɛ mbasiafo ho hyɛɛ asraafo ntar na wɔ dzii asaw wɔ Mount Okmae (옥매산).Dɛm ntsi Japan akwansrafo no susu Korea asraafo hɔn ahoɔdzen bor do.

Wɔ February 15, 1966, wɔ yii ganggangsullae sii hɔ dɛ Important Intangible Cultural Properties of Korea #8.

How to perform Ganggangsullae[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wonmu[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Ɔyɛ dwumadzi tsitsir wɔ Ganggangsullae, onye dɛ wɔtwa hɔn ho ma ɔbɔ ebira wɔ akwan dɔnhwere twa ne ho no.

Holding hands and Walking[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Sɛ wɔ sɔ hɔn nsamu a, nsa nifa n'ekyir ɔwɔ dɛ ɔkɔ sor, na nsa benkum no mu no ɔwɔ dɛ ɔkɔ sor. Sɛ wɔrenantsew a, nantsir no ɔwɔ dɛ odzikan ɔkɔ famu.

Running[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Nkorɔfo a wɔyɛ 'mbirikatu' ɔwɔ dɛ wɔ tu mbirika ntsɛmtsɛm kyen dɛ 'wɔrenantsew'. Onnyi dɛ wobuei hɔn nan mu beberee, na ɔwɔ dɛ wɔ ma hɔn nkotodwe do wɔ aber a wɔretu mbirika.

Gatekeeper Play[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Gyedɛ nyimpa ebien a wodzi kan, wɔyɛ nsensanee dze yɛ kraado dze fa pɔn no mu.Nyimpa odzi kan na nyimpa ɔtɔ do ebien no fa pɔn no mu, na nyimpa ɔfata a ɔfaa pɔn no mu no nya kwan fa pɔn no mu, wɔ aber a nyimpa a ɔyɛɛ pɔn no san kɔ nsesanee no mu.

Stomping Roof Tile[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Gye dɛ nyimpa baasa, wogyina nsensanee mu wɔ aber a w'esi hɔn tsir ase. Nyimpa kor gyina hɔn sisi na ɔhyɛ ase nantsew hɔn do. Nyimpa ebien no sɔ hɔn nsamu ama w'annbɔfam.

Regional aspect of Ganggangsullae[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Daa wɔdze Ganggangsullae ma dɛ mfonyin a onye Ganggangsullae,na wɔdze n'anko ma, wɔ mantam a wɔwɔ no. Wɔ dɛm akwan mu yi, Ganggangsulrae ne nhyehyɛe a nna ɔwɔ hɔ sesa mu fri mbeambea mu, na n'asekyerɛ a wɔdze ma Ganggangsullae sesa wɔ mantɔw biara mu.

Funtioning and meaning of Ganggangsullae[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Ritualistic Function[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔ ewimber a bosom no ahyɛ ma no, mpaebɔ wɔ n'asekyerɛ ma ndzɛmba ne dodow na nkamfo a wɔdze ma bosom Ganggangsullae. Wɔ dɛm mber yi, ne nkyerɛ ase a wɔdze to hen enyim no mu nnyɛ dzen, ibom yɛ dwen dɛ Ganggangsullae ne fapem na ne na mbra osi kɔ nyaa ne ntsin frii ne mfaso mu. Ganggangsullae ne afaribɔdze nsesa kakra wɔ hɔn amanbrɛ mu. Wɔ nkyerɛase fofor mu no, wɔ mantɔw a wɔdze ka dzaa ɔwɔ mfinfin, ne papa no na ne mu yɛ dzen kyen dza ɔwɔ ne nkyenkyen. Mfataho nye, ndadze ahorow nnye ne ho. Ntsi nhyehyɛe soronko biara nnye ho fri Jin Ganggang dze kɔ Kang Ganggang.

Function and meaning of the origin of affluence[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔ Shinan no, wɔ kyerɛ dɛ Ganggangsullae dwumadzi no onnyɛ mbasiafo nkotsee na wɔyɛ, ibom mbanyinfo na mbasiafo yɛbɔmu. Yetum ka dɛ Ganggangsullae ka awar nhyehyɛe ho. Ɔsoa mpaebɔ ne nkyerɛase dze ma bosom no ama w'enya ndzɛmba wɔ ne dodow mu.

Function and meaning of Kanggangsullae related to the Japanese Invasion[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Ganggangsullae a ye nyim ne nkyerɛkyerɛmu fa Imjinwaeran wɔ ne ngyinado wɔ Jindo na Haenam. Wɔ aber Japan tuu hyɛɛ Imjin, mbasiafo sesa hɔn atar na wɔ dan hɔn ho twaa Ganggangsullae.

Function and meaning as play song[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔ mbea w'etwa hɔn ho ehyia no, wɔbɔ Ganggangsullae dɛ agordzi ndwom. Wɔ nwen akokordurdze, ndze pa n'ewie, treadmill tilting, na mba hɔn awo nso wɔyɛ adzesua ho nhyehyɛe ma hɔn. Ɔyɛ ngyinado hɔ ma Ganggangsullae ne nkyerɛase wɔ 21st century.

Function and meaning as cultural property[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

W'eyi Ganggangsullae esi hɔ dɛ Intangible Cultural Property No. 8 ma Korea. Ndɛ Ganggangsullae abɛyɛ hɔn agordzi dwuma kor. Ganggangsullae yɛ amanbrɛ dwumadzi a osombo a ɔwɔ ndwom beberee na tumi dɛ wɔdze bɛ ma ekyir mba.

Characteristics[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔ amanbrɛ mu no, dɛm asaw yi mbasiafo nkotsee na wɔsaw no ewimber wɔ aber a ndwom akadze bia nnka ho. Nkatasia na mbasiafo mpanyinfo dzi asaw wɔ aber a wɔtwa hɔnho ewimber wɔ bosom n'ase. Wɔ puei na wɔhyɛ Korea amanbrɛ ntar, wɔsɔ hɔn nsamu, ma wɔhyia mu , na wɔtwa hɔn ho. Ndwontownyi a ɔda hɔn ano tow ndwom n'ahyɛse na obiara tow ndwom ne nsɔwdo 'ganggangsullae'. Ndwom ne ntoado no kɔ do kɔ mbirika mu. Wɔ tow ndwom fa hɔn ahohiahia ho, hɔn nkitahodzi, na hɔn ɔpɛ. Mber a wɔresaw no, mbasiafo no dzi agor ahorow. Asaw no kɔ do kosi esuem.

See also[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

References[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

External links[sesa mu | sesa ekyirsɛm]