Dipo

Fi Wikipedia

Dipo Amanbrɛ yɛ amanbrɛ bi a nyimpa dodow n'ara kasa beberee fa ne tsetse afehyɛ na amanbrɛ nhyehyɛɛ wɔ Ghana, na mbom ɔyɛ dwumadzi nyimpa beberee bɔ mbodzen bɛhwɛ wɔ ɔman no mu , na akwantufo dze hɔ ho hyɛ mu dzendzendzen.[1] Dɛm afɛhye yi dwumadzi a nkrɔfo a wɔwɔ Odumase krobo dzi wɔ Eastern mantɔw mu wɔ Ghana.[2] Afehy3 no kɔ do wɔ bosom April mu afe biara .[2] Wɔdze afehyɛ yi pia mbabun dze ba mbaa yɛ mu,[3] na iyi kyerɛ dɛ akatasia no aso awar .[4] Sɛ n'awofo tse d3m nkaebɔ yi  a, wɔdze hɔn mba mbasiafo a w'ebu hɔn nsa kɛ ma panyin a ɔda dɛm dwumadzi yi ano ne nsa. Na mbom nkatasia yi fa akwankyerɛ na nsɛhwɛ bi a ɔkyerɛ dɛ nokwar mu no wɔ yɛ Mbabun a hɔn no tsiw na dɛm  dwumadzi afehyɛ no.[5]

Da odze kan wɔ amanbrɛ yi mu no, wɔ twa nkatasia hɔn hwi na wɔ siesie hɔn dze tan kyekyer hɔn sisi kɛ pim hɔn kotodwe. Iyi dze ena soronko bi a ɔwɔ nyimdzee wɔ sunsum amanbrɛ ho na ɔyɛ na ɔkyerɛ dɛ nkatasia no efri mbofra mu akɔ mpanyin yɛ mu.[6] wɔdze nkatasia no nyinara twa kurow no mu ma obiara hu hɔn(dipo-yo).[5]

Sɛ adzekye a, Okomfo panyin no guar nkatasia no wɔ amanbrɛ kwan do. Okomfo panyin no gu nsa dze gye nhyira ma nkatasia no. Okomfo panyin no dze apɔnkye ne mogya  hɔn awofo dze brɛ panyin no ma odze wohor hɔn nan ase. Dɛm akwankyerɛw yi pam hohom fi biara onnka ma hɔn yafun ma w'awo efri hɔn ho.[5] Mber a no ho hia ankasa yɛ dɛ nkatasia no tsena boba a no ho tsiw no do. Iyi na Ɔkyerɛ dɛ akatasia no yɛ obaa bun anaa onnyɛ obaa bun .[7] Na mbom, sɛ wɔ hu dɛ basiaba bi afa yafun anaa onnyɛ obaa bun a, kurow no nyinara kyir no na banyin biara a ɔwɔ kurow no mu nnya ne ho akɔnɔ dɛɛ obɛ war no.

Wɔdze nkatasia no sie dapɛn kor, na wɔ ma hɔn akyerɛkyerɛ fa edziban yɛ ho, efie nsiesie, na mba wo na mba hwɛ. Amanbrɛ Ena no kyerɛ hɔn kwan a wodze bɛfrɛfrɛ hɔn kun ma kun no enyi agye hɔn ho . Wosua Klama asaw a wɔdze bɛ gor wɔ afehyɛ dwumadzi n'ase .[6]

Sɛ dapen kor ne nkyerɛkyerɛ no ba ewie a , w'agye nkatasia no ba kurow no mu na kurow no mu nyimpa dze dɛw na enyigye dze hyia hɔn dɛ w'efri mbofra mu ako mpanyin yɛ mu. Wɔdze kente hyehyɛ hɔn na wɔdze awendze gu hɔn sisi, hɔn kwan mu na hɔn nsa ho. Wɔdze ndwomtow na kete bɔ, wɔ saw Klama .[5] Dɛm mber yi, banyin biara n'enyi nkatasia no hɔn ho tum hwehwɛ akatasia n'ebusua mu. Obiara wɔ gyedzi dɛ akatasia biara odzi dɛm afehyɛ dwumadzi yi dzi enyimunyam hyɛ brɛ ne ho na n'ebusua.Amanbrɛ yi kyerɛkyerɛ nkatasia hɔn asɛdze wɔ awar mu ansaana w'akɔ awar mu.[8]


Nhwɛdo[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

•  Sanza, Akesse (2021-07-08). "Dipo Ceremony: All what you need to know about the much-criticised puberty rite". Jetsanza.com. Retrieved 2022-07-19.

• ^ Jump up to:a b "Festivals in Ghana". www.ghanaweb.com. Retrieved 27 December 2011.

• ^ "Puberty Rites from Ghana". www.ghanaweb.com. Retrieved 2022-05-30.

• ^ "Some festivals in Ghana". www.ghanadistricts.com. Archived from the original on 20 December 2011. Retrieved 28 December 2011.

• ^ Jump up to:a b c d "dipo rite". Retrieved 6 September 2014.

• ^ Jump up to:a b "dipo festival". Retrieved 6 September 2014.

• ^ "dipo". Retrieved 6 September 2014.

• ^ "Upper Manya Krobo – Eastern Regional Official Website". Retrieved 2020-08-11.