Dena Mpoano

Dena yɛ mpoano kurow a ɔwɔ Finimfin Mantɔw mu, Ghana. Ɔyɛ beebi a ɔnam mpoano no ntsi, fardwuma kɔ do ankasankasa. Sɛ yɛka Dena a, ɔyɛ dase kɛse kɛse dze ma fardwuma a ɔkɔ do wɔ Ghanaman no mu kɛpem dɛ, mpoano ahorow a ɔwɔ Ghanaman no mu nyinara no, Finimfin Mantɔw mu, nkankan Denaman kitsa fardwuma abakɔsɛm a ne saso bi mmbaa da. Dena Apofo Ahɛndwirii no dzi akotsen yie wɔ Denaman ne fardwuma nsɛnsɛm mu. Ɔsan so dzi akotsen wɔ Ghanaman no ne sikasɛm mu na ɔyɛ bea a ahɔho ba bɔtɔ nam kɔ.

Dena wɔ fardwuma abakɔsɛm a ɔbor mfeha. Dɛm ntsi Ghanaman no nyim Dena a, onyim no tsitsir ne fardwuma abakɔsɛm no ntsi na mbrɛ hɔ fardwuma boa ɔman mu no ne sikasɛm ntsi. Dena Apofo Ahɛndwirii no kyerɛ fardwuma mpontu a ɔwɔ Dena na mbrɛ fardwuma agye dzin wɔ kurow no mu.

Nsuhɛn na hɛmba na wodzi akotsen wɔ Dena Apofo Ahɛndwirii hɔ. Woetwuw dɛm nsuhɛn na hɛmba yi ho ahosu ahorow. Afarfo yinom akyerɛkyerɛw hɔn hɛmba ho edzin ahorow so. Binom tum kyerɛw abɛbudze gu hɔn hɛmba ho na binom dze, nsɛm a hɔnankasa wɔpɛ na ɔtɔ fa bi a, wɔkyerɛw gu hɔn hɛmba ho. Binom dze, ahyɛnsewdze ahorow na adrɔw ahorow na ɔwɔ hɔn hɛmba ho. Da baa afarfo yinom kɔ po konu nam ahorow dze ba ahɛndwirii hɔ; apoku, idue, eban, eposeran, kɔkɔtɛɛ, semin, annkwawona, aberwahon, safor, wawanyan, kɔkɔdudu, wiriwiriw, tantra na nam ahorow a ɔkeka ho na afarfo yinom kɔ po konu ba.

Sɛ afarfo yinom dze nam no ba dɛm a, ahɛndwirii hɔ nya nkwa fofor. Abanmunnoma hɔn su gye mframa mu, na afarfo hɔn ehurusi na po asorɛkye ka bɔ mu kyekyer wɔ wimu yɛ dede kɛse kor wɔ ahɛndwirii hɔ. Wɔdze nkɛntsɛn saw nam ahorow no gu adze mu dze kɛhyɛ freegye mu na nam no no ntɔnee hyɛ ase ara nye no.

Dena Apofo Ahɛndwirii no nnyɛ edwuma bea nko. Ɔyɛ ahyɛnsewdze bi a ogyina hɔ ma edwuma a nananom dze gyaa Denaman na Ghanaman no ne nkyirmba. Ahɔho a wɔbɛserɛ ahɛndwirii no wɔ akwanya dɛ wɔdze hɔnho bɛhyɛ fardwuma atsenae a ɔwɔ Dena no mu. Wɔwɔ akwanya dɛ wɔdze hɔnho bɛhyɛ asetsena a esuo Denaman no ne mfe mbersantsen nyinara no so mu.

Mfaso a Dena Apofo Ahɛndwirii no dze ba no dze, yennkotum ebu enyi egu do. Ahɛndwirii no dze edziban si nkorɔfo pii hɔn pon do. Afarfo na edwumayɛfo ahorow a wɔyɛ edwuma wɔ hɔ no nya sika dze bi hwɛ hɔnho na hɔn ebusua. Da a akyer do koraa no, wonya nam nye hɔn ebusuafo dzi. Ahɛndwirii no so yɛ bea a nam no nkorae ahorow nyinara bi bɔkɔ do wɔ hɔ. Iyi bɔboa ma nam ahorow a afarfo nsa bɛka no aakyɛr. Dena Apofo Ahɛndwirii no so bɛyɛ bea a ɔbɔkora Ghana fardwuma no. Ɔyɛ bea a bɔhwɛadzefo so botum akɔ hɔ akɔbɔ hɔn enyi akɔhoma. Ɔbɔboa ma Dena kurow no mu hɔ so ayɛ hyew. Sɛ ɔba no dɛm a, kurow no ne sikasɛm bɔkɔ sor kɛpem dɛ, ɔdze edwuma bɛba ma obiara enya edwuma ayɛ enya sika egu hɔn kotoku mu.

Aban dze nhyehyɛɛ ahorow egu akwan mu a ɔrobɔboa ma dwumadzi ahorow akɔ do yie wɔ ahɛndwirii hɔ. Ɔyɛ beebi a otwar dɛ ankorankor a wɔyɛ edwuma wɔ hɔ na Denamamfo nyinara yɛ pampamsuomu boa hwɛ no yie ma ɔkyɛr na eetum edzi dwuma biara a otwar dɛ odzi dze boa ɔman krɔnkrɔn Ghana. Da biara a ebɔkɔ nserahwɛ wɔ Dena no, bɔ mbɔdzen kɔ Afarfo Ahɛndwirii hɔ kɔbɔ w’enyi akɔhoma.