Akwasi Afrifa

Fi Wikipedia

Akwasi Afrifa yɛ Ghana amanyɛnyi a ber a abɛsen kɔ wɔ Ghana. Nna ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi wɔ Fomena mpasuar wɔ Asante mantɔw mu wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔdo ebien, ebiasa na anan mu wɔ kwasafoman a otsia anan no mu wɔ Ghana. Ɔyɛ Ɔson amanyɛkuwba (New Patriotic Party).

Bra ahyɛase na nwomasua[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Wɔwoo Afrifa wɔ afe apem ahaakorɔn eduonum-awɔtwe ne bosoom Fankwa mu ne da a ɔtɔdo eduon-ebien. Nna ofir Kyeaboso-Dompoase wɔ Asante mantɔw mu. Ɔkɔr skuul wɔ "University of Ghana (UG)". Onyaa ne "Bachelor of Arts degree" wɔ abakɔsɛm mu fir suapɔn no mu wɔ afe apem ahaakorɔn eduowɔtwe. Ɔsaan kɔr "Kwame Nkrumah University of Science and Technology". Owiee no, ne nsa kaa ne "Post Graduate Diploma' wɔ edwumayɛ nsiesie mu (Industrial Management) wɔ afe apem ahaakorɔn eduowɔtwe-akorɔn mu. Ɔsanee kowiee no nwomasua no bi wɔ Ghana Mbra Skuul, na hɔ na osuaa Mbra.

Edwuma[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Afrifa yɛ Nwomasuanyi (educationist). Nna ɔyɛ Ɔkwankyerɛfo abedziekyir na ɔkyerɛkyerɛfo wɔ Opoku Ware Skuul.

Amanyɛsɛm[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Nna Afrifa yɛ NPP amanyɛkuwba. Ɔbɛyɛɛ mbrahyɛbaguanyi fitsi afe apem ahaakorɔn eduokorɔn-esuon ne bosoom Sanda mu na odzii kunyim wɔ asahen abatow a ɔkɔr do wɔ afe apem ahaakorɔn eduokorɔn-esia ne bosoom Mumu Ghana asahen abatow no mu. Fitsi dɛm ber no, odzii dɛm dzibew yi toaa do mpɛn ebien. Nna ɔyɛ mbrahyɛbaguanyi dze ma Fomena mpasuar. Wɔpaaw no dɛ mbrahyɛbaguanyi dze maa Fomena mpasuar wɔ mbrahyɛbagua a ɔtɔdo ebien, ebiasa na anan nowɔ Ghana kwasafoman a otsia anan no mu. Nna ɔyɛ kuw a woeyi hɔn wɔ mbrahyɛbaguafie dɛ wɔnhwɛ nkitahodzi do no hɔn Guamutsenanyi fitsi afe apem ahaebien na kor.

Abatow[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Afe apem ahaebien mu no, Afrifa dzii kunyim wɔ Ghana asahen abatow no mu dɛ mbrahyɛbaguanyi dze maa Fomena mpasuar wɔ Asante mantɔw mu wɔ Ghana. Mbrahyɛbagua dzibew eduasa-ebiasa mu no, nna Fomena mpasuar ka dzibew eduasa-biako a NPP amanyɛkuw no fae no. Iyi maa NPP amanyɛkuw no nyaa Dɔmpem dzibew a ɔyɛ eduokorɔn-akorɔn no fii mbrahyɛbagua dzibew anaa ngua ahaebien no mu wɔ mbrahyɛbaguafie. Wɔdze mba 9,389 dze fi mba 13,255 a wotum kanee no yii paaw Afrifa. Iyi gyina hɔ ma 71.6% dze fi mba papa no mu. Wɔsaan William Kofi Donkor ɔyɛ Akatamanso amanyɛkuwba (National Democratic Congress), Samuel K.A. Agyin a ɔyɛ Akokɔ Baatan amanyɛkuwba (Convention People's Party), Adansi Gyimah Ernest a ɔyɛ "United Ghana Movement" kuw no ananmusinyi, Eric Kofi Owusu a ɔyɛ "People's National Convention" kuwba na Charles K. Amponsah a ɔyɛ "National Reformed Party" kuw no ananmusinyi paaw Akwasi Afrifa. Mba a nyimpakuw yi nyae yɛ 2,787, 361, 214, 186 na 167 dɛ mbrɛ edzin no dzidzi do no. Mba yi gyina hɔ ma 21.3%, 2.8%, 1.6%, 1.4% na 1.3% pɛpɛɛpɛr dze fi mba papa no mu.

Wɔsaan paaw Afrifa mpɛn ebiasa do dɛ mbrahyɛbaguanyi maa Fomena mpasuar wɔ Asante mantɔw mu wɔ Ghana wɔ afe apem ahaebien na anan Ghana asahen abatow no mu. Mbrahyɛbagua ngua eduasa-akorɔn mu no, nna Fomena mpasuar no ka ngua eduasa-esia a NPP amanyɛkuw no kantann do wɔ abatow a ɔkɔr do wɔ Asante mantɔw mu no ho. Iyi maa NPP amanyɛkuw no sanee faa Dɔmpem dzibew a ɔyɛ ɔha na eduonu-awɔtwe fii mbrahyɛbaguafie ngua ahaebien na eduonu no mu. Wɔdze mba 8,207 paaw no. Nna iyi gyina hɔ ma 52.9% dze fi mba dodow no mu. Wɔsaan John Toku a ofi Akatamanso amanyɛkuw (National Democratic Congress) no mu, Seotah Kobina James a ɔyɛ "Convention People's Party" kuwba, George Kofi Tieku na Ampomah Thomas a hɔn beenu no yɛ Ankonam dzibewpɛfo. Mba a wonyae yɛ 2,009, 1,146, 4,096 na 70 dze fi mba papa no mu. Dɛm mba yi gyina hɔ ma 12.9%, 7.4%, 26.4% na 0.5% dɛ mbrɛ edzin no tse.

N'abrabɔ[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Nna Akwasi Afrifa awar a okitsa mba beenu.

Ne wu[sesa mu | sesa ekyirsɛm]

Yar kakra bɔɔ Afrifa ekyir, ɔkaa nkyen gui wɔ afe apem ahaebien na esia ne bosoom Fankwa mu ne da a ɔtɔdo eduasa a nna ɔyɛ Yawda anapa bi wɔ "37 Military Hospital" a ɔwɔ Nkran.